Caretta Caretta
Deniz kaplumbağaları geçmişi 95 milyon yıla yaklaşan, ataları, yıllar önce dinozorların yaşadığı devirde, deniz ortamına geçiş yapan kaplumbağalardır. Bunların yedi değişik türü, dünyamızı çevreleyen sıcak ve ılıman okyanuslarda hâlâ yüzmektedirler. Dişilerin karaya çıkarak yuva yapıp yumurtladıkları kısa devreler dışında, bütün hayatlarını suda geçirirler. Denizkaplumbağaları denizi; balıklarla, balinalarla, diğer deniz yaratıklarıyla ve bizlerle paylaşırlar. Ülkemiz sularında bu türlerden sadece iki tanesi yaşar: Sini Kaplumbağası (Caretta caretta) ve Yeşil Kaplumbağa (Chelonia mydas).
Caretta carettalar sırt tarafı kahverengi veya kırmızımsı, alt tarafı ise beyazımsı açık sarı renkte olan deniz kaplumbağalarıdır. Yaşam döngülerinin neredeyse tamamını denizlerde geçiren bu hayvanlar sadece yumurtlamak için karaya çıkarlar. Ortalama 100-120 yıl yaşayan caretta carettaların bacakları yüzme görevini görecek şekilde kürek biçimini almıştır. Oksijeni havadan almalarına rağmen uzun süre su altında kalabilen bu deniz kaplumbağaları, milyonlarca yıl sürmüş değişim sürecinde suda yaşamaya tamamen uyum sağlamışlardır.
Ülkemizde yaşayan caretta carettalar ortalama 70-75 cm boyunda, 50-55 cm genişliğindedir. Karapaks adı verilen sırt kabukları oval yapıda ve genellikle kahverengimsi bir renktedir. Yüzmeye elverişli kürek biçimini almış bacaklarında en fazla 2 adet tırnak bulunmaktadır. Başları üçgenimsi bir yapıda olan bu kaplumbağaların erkek ve dişi ayrımı ergin olmadan yapılamaz. Erkekler dişilere nazaran daha uzun bir kuyruğa sahiptir, tırnakları ise geriye doğru kıvrıktır.
Caretta carettalar etobur canlılardır. Denizanaları, süngerler, yumuşakçalar ve istiridye gibi deniz canlıları ile beslenirler. Avlarının kabuklarını çok çabuk parçalayabilmeyi sağlayan güçlü çeneleri vardır. Oldukça gelişmiş çene kasları ve sert kabuklu canlıları parçalayabilme özelliği, suda yaşam boyunca kazanılmış adaptasyonlardandır.
Caretta carettaların yaşamlarının büyük kısmını denizlerde geçirdiğinden daha önce bahsetmiştik. Bu canlılar yumurtlama zamanı geldiğinde karaya çıkar ve yumurtalarını kumsallarda açtıkları çukurlara gömerler. Deniz kaplumbağalarının eşeysel olgunluğa erişme zamanı hakkında çok fazla ve farklı sonuçlar veren araştırmalar mevcuttur. Caretta carettaların eşeysel olgunluğa ulaşma süresi bazı araştırmacılara göre 6-7 yılken, bazılarına göre 12-30 yıldır. Dişi bir deniz kaplumbağası, tek seferde ortalama 100-120 yumurta bırakmaktadır.
Denizkaplumbağaları dünya çevresindeki geniş, ılıman kuşak içinde yaşarlar. Akdeniz’de olduğu gibi Pasifik ve Atlantik okyanuslarında yaşayan kaplumbağa topluluklarının sayıları da her geçen gün azalmaktadır. Denizkaplumbağalarının başka bir özelliği büyüdükleri zaman yumurta bırakmak için doğdukları kumsallara geri dönmeleridir. Bu kaplumbağaların yumurtlamak için binlerce kilometre yüzdükten sonra doğdukları yeri nasıl buldukları bilim adamları tarafından açıklanamamaktadır.
Yumurtlamak için döndüğü plajlardan iki tanesi İlçemizde bulunmaktadır. Selinus ve Koru Plajları'nda 50’yi aşkın tespit edilen yuva bulunmaktadır. Caretta Carettalar sahilde bulunan kumluk alanı ayakları ve burnuyla kazarak açtığı çukura yumurtalarını bırakan ve yumurtaların üzerini tekrar ayakları ile örterek dış tehlikelere karşı yumurtaları koruma altına alırlar.
45 günlük sürenin ardından yumurtadan çıkan Carettalar, ay ışığını takip ederek denize ulaşmaya çalışır. Caretta yavrularından sadece binde 3 erişkinliğe ulaşıyor ve bu erişkinlerden de sadece dişi olanları bu sahillere geri geliyor. İklim değişikliği ve tahrip edilen yuvalar bu türün neslinin yok olması ile karşı karşıya bırakmaktadır.
